Η Ελλάδα έτοιμη να γίνει η μόνη χώρα με υπαξιωματικούς «ανώτατης εκπαίδευσης». Όταν η «αναβάθμιση» σημαίνει καθαρή υποβάθμιση

Γράφει ο Σγος ε.α Κώστας Λιούτας 

Απόφοιτος ΣΤΥΑ 

MCs in International Studies

Η Ελλάδα έτοιμη να γίνει η μόνη χώρα με υπαξιωματικούς «ανώτατης εκπαίδευσης».

  Όταν η «αναβάθμιση» σημαίνει καθαρή υποβάθμιση

Σε δημόσια διαβούλευση βρίσκεται το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τίτλο «Χάρτης Μετάβασης των Ενόπλων Δυνάμεων στη Νέα Εποχή». Μόνο που η «νέα εποχή» που περιγράφεται δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Και σίγουρα όχι ως μεταρρύθμιση – αλλά ως ευθεία προσβολή των στελεχών.

Στην επίσημη ιστοσελίδα του ΥΠΕΘΑ αναφέρεται ότι «επιδιώκεται η ανωτατοποίηση των Σχολών Μονίμων Υπαξιωματικών». Άρα δεν πρόκειται για ανωτατοποίηση αλλά για επιδίωξη που δηλώνει..........

πρόθεση ή στόχο, που μπορεί να μην υλοποιηθεί καθώς είναι βέβαιο ότι θα απαιτηθούν εγκρίσεις του Υπουργείου Παιδείας, της ΕΘΑΑΕ, αναμόρφωση προγραμμάτων σπουδών, αντιστοίχιση ECTS, καθώς και περαιτέρω νομοθετικές ρυθμίσεις. Με τα σημερινά δεδομένα, η πραγματική ανωτατοποίηση των ΑΣΜΥ και η ισοτίμησή τους με τα ΑΕΙ είναι εξαιρετικά δυσχερής, αν όχι ανέφικτη και σίγουρα προσχηματικά επιθυμητή.

Παρόλα αυτά αξίζει να εξεταστούν προσεκτικά οι προβλέψεις του νομοσχεδίου και να απαντηθεί το ερώτημα αν οδηγεί πράγματι τις Ένοπλες Δυνάμεις σε μια νέα, «χρυσή» εποχή, όπως υποστηρίζει η πολιτική ηγεσία.

1. Υπάρχει χώρα στο ΝΑΤΟ ή παγκοσμίως που διαθέτει ανώτατες στρατιωτικές σχολές οι οποίες παράγουν υπαξιωματικούς;

Όχι.

Σε καμία χώρα δεν υφίσταται ανώτατη στρατιωτική εκπαίδευση πανεπιστημιακού επιπέδου η οποία να οδηγεί σε σταδιοδρομία υπαξιωματικού με καταληκτικό βαθμό Ανθυπασπιστή.

Σε όλες τις χώρες, οι απόφοιτοι των ανώτατων στρατιωτικών σχολών εντάσσονται στο Σώμα Αξιωματικών. Δεν υπάρχει διεθνές παράδειγμα όπου το κράτος εκπαιδεύει στελέχη σε επίπεδο πανεπιστημίου και εν συνεχεία τα καθηλώνει βαθμολογικά σε κατηγορία υπαξιωματικών.

Η Ελλάδα θα είναι η πρώτη χώρα που θα ζητά απόφοιτο «ανώτατης σχολής» να υπηρετεί σε καριέρα υπαξιωματικού. Αναπόφευκτα, αργά ή γρήγορα, θα τεθούν νομικά ζητήματα ισότιμης εξέλιξης με τους αποφοίτους ΑΣΕΙ.

2. Υπάρχει χώρα στο ΝΑΤΟ ή παγκοσμίως που να εξαπάτησε τους νέους της για να εισέλθουν στις ΕΔ; Υπάρχει χώρα που να δέχθηκε νέους σε στρατιωτικές σχολές με νομικά εγγυημένη εξέλιξη μέχρι τον βαθμό του Σμηνάρχου (ή αντίστοιχου) και αργότερα να τους αφαίρεσε το δικαίωμα εξέλιξης αξιωματικών ενώ ήδη υπηρετούσαν και να το χαρακτήρισε αυτό ως «αναβάθμιση»;

Όχι.

Διεθνώς δεν υπάρχει προηγούμενο όπου το κράτος αφαιρεί βαθμολογικά και υπηρεσιακά δικαιώματα από στελέχη που ήδη υπηρετούν, τα οποία εισήλθαν με σαφώς κατοχυρωμένη νομική εξέλιξη (έως Σμήναρχοι/Αντισμήναρχοι κ.λπ.).

Σε όλες τις δυτικές χώρες όπου έγιναν μεταρρυθμίσεις προσωπικού:

α) Οι ήδη υπηρετούντες διατήρησαν τα κεκτημένα.

β) Είχαν επιλογή ένταξης στο νέο σύστημα.

γ) Ο όρος «αναβάθμιση» δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ για κατάργηση δικαιώματος προαγωγής.

Η αναδρομική στέρηση εξέλιξης παραβιάζει τις αρχές:

α) της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης,

β) της χρηστής διοίκησης,

γ) της προστασίας της υπηρεσιακής κατάστασης,

δ) της ίσης μεταχείρισης.

Αυτό που επιχειρείται είναι νέος ορισμός της λέξης «αναβάθμιση», δηλαδή, κόβουμε αυτά που είχες και απαιτούμαι να μας εκφράσεις τις ευχαριστίες σου.

3. Υπάρχει χώρα στο ΝΑΤΟ ή παγκοσμίως με δύο κατηγορίες μόνιμων υπαξιωματικών που έχουν διαφορετική εξέλιξη;

Όχι.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που διατηρεί δύο παράλληλες κατηγορίες υπαξιωματικών με ανόμοια εξέλιξη και τώρα προσθέτει:

α) ανώτατου τύπου σχολή που παράγει υπαξιωματικούς,

β) νομοθετημένη απαγόρευση εξέλιξης για αποφοίτους «ανώτατης» σχολής,

γ) αναδρομική αλλαγή επαγγελματικών δικαιωμάτων (ανήκουστο σε ΝΑΤΟϊκή χώρα).

Νομοθετική διάταξη που μειώνει την υπηρεσιακή προοπτική ήδη υπηρετούντων στελεχών δεν μπορεί να εφαρμοστεί, καθώς αποτελεί αναδρομική δυσμενή μεταβολή.

4. Υπάρχει χώρα στο ΝΑΤΟ ή παγκοσμίως που συνδέει τον βαθμό με το επίπεδο διοίκησης (π.χ. Επιλοχίας Υπομονάδας, Αρχιλοχίας Μονάδας κ.λπ.);

Όχι.

Πουθενά δεν υπάρχουν “βαθμοί διοίκησης”. Οι τίτλοι τύπου Command Sergeant Major στις ΗΠΑ είναι θέσεις, όχι νέοι βαθμοί.

Το STANAG 2116 του ΝΑΤΟ προβλέπει ενιαία αντιστοίχιση βαθμών OR–1 έως OR–9 χωρίς πρόσθετους «υπο-βαθμούς».

Η πρακτική του νομοσχεδίου δεν έχει διεθνή βάση. Επινοεί βαθμούς που δεν αναγνωρίζει κανείς στον πλανήτη. Όπως δεν υπάρχει βαθμός διοικητή μονάδας, υποδιοικητή μονάδας κ.λ.π δεν μπορεί να υπάρχει και βαθμός Επιλοχία Υπομονάδας, Αρχιλοχία Μονάδας κ.λ.π.

5. Υπάρχει χώρα στο ΝΑΤΟ ή παγκοσμίως όπου η υπηρεσιακή ιδιότητα απονέμεται πριν την απόκτηση του πτυχίου;

Καμία.

Με το Άρθρο 131 (Ονομασία Μόνιμων Υπαξιωματικών) «οι σπουδαστές των ΑΣΜΥ, οι οποίοι ολοκληρώνουν επιτυχώς τα τρία (3) πρώτα έτη σπουδών, ονομάζονται μόνιμοι υπαξιωματικοί και λαμβάνουν σχετική βεβαίωση.

Με το Άρθρο 122 (Προγράμματα πρώτου κύκλου σπουδών) 

1. Τα προγράμματα πρώτου κύκλου σπουδών των ΑΣΜΥ διαρκούν οκτώ (8) πλήρη ακαδημαϊκά εξάμηνα εκ των οποίων το καθένα αντιστοιχεί σε τριάντα (30) πιστωτικές μονάδες (European Credit Transfer and Accumulation System – ECTS).

Από την πρόβλεψη του άρθρου 122 προκύπτει ότι το πρόγραμμα σπουδών του 4ου έτους θα υλοποιείται σε σχολεία εφαρμογής του ΣΞ ή μονάδες και υπηρεσίες του ΠΝ και της ΠΑ το οποίο προφανώς θα «βαπτίζεται πρακτική εκπαίδευση. Αυτό δημιουργεί σωρεία αντιφάσεων:

α) Η πρακτική εκπαίδευση ενός έτους είναι ασύμβατη με τα ακαδημαϊκά πρότυπα (2–4 μήνες στα ΑΕΙ).

β). Αν το 4ο έτος είναι πρακτική στις μονάδες, δημιουργείται σύγχυση με τα κριτήρια προαγωγών.

γ). Δεν διευκρινίζεται αν οι σπουδαστές θα μισθοδοτούνται ως υπαξιωματικοί ή ως δόκιμοι.

δ). Δεν είναι δυνατόν η υπηρεσιακή ιδιότητα να προηγείται του ακαδημαϊκού τίτλου.

Η ίδια η δομή των άρθρων υπονομεύει την έννοια της «ανωτατοποίησης». Σε κάθε περίπτωση, δεν μιλάμε για σοβαρό σχεδιασμό.

6. Άρθρο 66 – Μετατάξεις στο σώμα αξιωματικών

Οι μόνιμοι υπαξιωματικοί μπορούν να μετατάσσονται στο Σώμα των αξιωματικών με καταληκτικό βαθμό Ταγματάρχη. Δικαίωμα μετάταξης έχουν μόνιμοι υπαξιωματικοί οι οποίοι:

α) προέρχονται από ΑΣΜΥ,

β) έχουν συμπληρώσει δεκατέσσερα (14) έτη πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας,

γ) κατέχουν πτυχίο ή δίπλωμα τμήματος ή σχολής ΑΕΙ της ημεδαπής ή ακαδημαϊκά ισοδύναμο ή ισότιμο τίτλο σχολών της αλλοδαπής,

Η απαίτηση συμπλήρωσης 14 ετών πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας (στην πράξη 17–18) είναι αυθαίρετη και δεν βασίζεται σε αντικειμενικά υπηρεσιακά κριτήρια.

Η προϋπόθεση να κατέχει ο υποψήφιος πτυχίο ΑΕΙ ακυρώνει τον ίδιο τον νόμο. Δηλαδή: Αν οι ΑΣΜΥ είναι πραγματικά ανώτατες σχολές γιατί απαιτείται επιπλέον πτυχίο ΑΕΙ; Προφανώς γιατί με αυτό ουσιαστικά προεξοφλείται ότι οι ΑΣΜΥ δεν θα αναγνωριστούν ποτέ ως ανώτατες. Το ομολογεί το ίδιο το άρθρο του νόμου.

7. Άρθρο 106 – Περιορισμοί συμμετοχής σε ενώσεις και ΟΤΑ

Το άρθρο απαγορεύει σε μόνιμους υπαξιωματικούς και αξιωματικούς να συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων που «ασκούν κριτική» σε θέματα διοίκησης των ΕΔ καθώς και να κατέχουν οποιαδήποτε θέση σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού

Όμως:

α) Το άρθρο 12 Συντάγματος προστατεύει απολύτως τη συμμετοχή σε σωματεία. Αλλεπάλληλες δικαστικές αποφάσεις έχουν κρίνει ότι, η δυνατότητα να συμμετέχουν όσοι υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις σε ενώσεις, συλλόγους ή σωματεία, δεν εξαρτάται από την προηγούμενη άδεια ή έγκριση της αρμόδιας υπηρεσίας τους ή του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων καθώς είναι ευθέως αντίθετη με το περιεχόμενο του άρθρου 12 παρ.1 του Συντάγματος.

β) Ο Άρειος Πάγος έχει ρητά αναγνωρίσει το δικαίωμα των στρατιωτικών στον συνδικαλισμό.

γ) Ο Ν. 4804/2021 επιτρέπει ρητά στους υπαξιωματικούς να εκλέγονται σε ΟΤΑ (οι αξιωματικοί αποκλείονται, όχι οι υπαξιωματικοί).

δ) Πολλοί υπαξιωματικοί σήμερα υπηρετούν νόμιμα ως δημοτικοί ή περιφερειακοί σύμβουλοι, αντιδήμαρχοι κ.λπ.

Ποιος θα κρίνει αν ασκείται κριτική από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων και πώς θα εφαρμοστεί διάταξη που αντιφάσκει με το Σύνταγμα, τη νομολογία και άλλον ισχύοντα νόμο;

Συμπέρασμα

Ο «χάρτης μετάβασης στη νέα εποχή» αποτελεί ένα κακοσχεδιασμένο νομοθετικό πλαίσιο που δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα υποτίθεται ότι λύνει. Οι περισσότερες από τις παραπάνω στρεβλώσεις ισχύουν και για τους ΕΠΟΠ.

Η εφαρμογή του θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε:

α) απογοήτευση και φυγή ικανών στελεχών,

β) απώλεια επένδυσης εκατομμυρίων ευρώ,

γ) σοβαρή διατάραξη της συνοχής προσωπικού με ενδεχόμενες επιπτώσεις στην επιχειρησιακή λειτουργία των ΕΔ.

Η ραχοκοκαλιά των Ενόπλων Δυνάμεων, τα στελέχη που υπηρετούν με αφοσίωση την πατρίδα αισθάνονται ότι θίγεται η τιμή, η αξιοπρέπεια και η θεσμική ασφάλεια που θα έπρεπε να τους παρέχει το κράτος.

Γι’ αυτό και η συγκέντρωση της 29/11/2025 δεν αποτελεί απλώς μια έκφραση διαμαρτυρίας αλλά μια υπεράσπιση των απαράγραπτων νομικών και θεσμικών δικαιωμάτων τους που κανείς δεν έχει δικαίωμα να καταργήσει. 

Προπύλαια – 29/11/2025 – 15:00

Η φωνή των στελεχών δεν φιμώνεται.

Η αξιοπρέπεια δεν διαπραγματεύεται.

ΥΓ. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του θανόντος συναδέλφου υπαξιωματικού ΕΠΟΠ ο οποίος έχασε τη ζωή του στο καθήκον στη Ρόδο. Ο Θεός να δίνει δύναμη στον επιλοχία ΕΠΟΠ, πατέρα δύο παιδιών, που τραυματίστηκε βαριά και δίνει μάχη για τη ζωή του.